MALTA to mały kraj położony ok. 90 km na południe od Sycylii i właśnie jej położenie pomiędzy Europą i Afryką na Morzu Śródziemnym spowodowało, że stała się na przestrzeni wieków obiektem zainteresowania wielu sąsiadujących mocarstw. Jest najbardziej wysuniętym na południe krajem europejskim (leży dalej na południu niż niektóre miasta Afryki Północnej), oddalona tylko 285 km od Tunezji i Algierii. Malta przechodziła burzliwą historię wędrując z rąk do rąk przeróżnych władców, co w ostatecznym rozrachunku wpłynęło na bogactwo kulturowe, językowe, architektoniczne, a nawet kulinarne tego liczącego sobie zaledwie  316m2 kraju. A historia tego kraju jest przecież długa, bo sięga 5000 r. p.n.e. Z tego okresu to datują się pozostałości archeologiczne odkryte w jaskiniach, w których żyli ludzie neolitu.


W połowie czwartego tysiąclecia zaczęły powstawać wielkie budowle o charakterze kultowym - takich megalitycznych świątyń na Malcie jest kilkanaście (np. Hagar Qim). Należą one do najstarszych budowli europejskich, a niektóre z nich należą do najstarszych na świecie - są starsze nawet niż piramidy egipskie. Do końca nie wiadomo, jakie było dokładne ich przeznaczenie. Wiele z tych budowli stanowi do chwili obecnej zagadkę dla naukowców, nie wiadomo nawet jak zdołano je wznieść w owym czasie, nie znając jeszcze wielu narzędzi budowlanych. Obecnie kilka z tych okazałych  świątyń  (lub ich pozostałości) jest wpisanych na światową listę UNESCO.


Dalsza historia Malty to kolejno władze sprawowane przez Fenicjan, Kartagińczyków, Rzymian, Bizantyjczyków, Arabów, Sycylijczyków, Francuzów i Brytyjczyków. Wszystkie te wpływy mają swoje odzwierciedlenie w bogatej kulturze Malty i właśnie dzięki niej możemy podziwiać różnorodność tej pięknej wyspy. Wspominając o historii Malty nie sposób pominąć kwestii początku chrześcijaństwa. Otóż w 60 roku n.e. u północnych brzegów wyspy  (w tym miejscu zatoka nosi dziś nazwę Św. Pawła) rozbił się statek przewożący do Rzymu Św. Pawła. To właśnie Św. Paweł rozpoczął szerzenie nauk chrześcijańskich i został pierwszym biskupem Malty. Efekty jego działalności są, można powiedzieć, długotrwałe - na Malcie żyje obecnie ok. 96% katolików, a mała wyspa posiada podobno nie bagatela - 359 kościołów!


Dla wielu Malta kojarzy się przede wszystkim jednak ze słynnym Zakonem Maltańskim i słusznie. W 1530 roku Malta została przekazana Zakonowi Rycerskiemu Św. Jana z Jerozolimy i była rządzona przez Wielkich Mistrzów do 1798 roku, czyli do czasów Napoleona. To właśnie zakonowi przypisuje się największy rozwój i rozkwit Malty. W  tym też czasie zaprojektowano i przeniesiono stolicę wyspy do Valletty, którą jest do dnia dzisiejszego. Valletta jest imponującą aglomeracją, w której historię chłonie się na każdym rogu i w każdym zaułku.


Ale Malta to nie tylko historia i zachwycająca architektura - Malta wraz z pozostałymi wyspami archipelagu (Gozo i Comino, które są również zamieszkałe, oraz kilkoma niezamieszkałymi jak Cominotto i Wyspa Św. Pawła) to również, a może przede wszystkim raj natury. Na Malcie nie ma jezior, rzek i lasów, a mimo to można godzinami upajać się widokami, przede wszystkim z uwagi na formacje skalne wtapiające się w morski pejzaż. Chyba najznamienitszym przykładem jest Lazurowe Okno na wyspie Gozo i Błękitna Grota. Ale takie widoki można podziwiać dosłownie wszędzie, a wiele z tych miejsc owiane jest legendami i mitami, jak choćby ta związana z Grotą Kalipso, w której ponoć przez siedem lat córka Atlasa Kalipso więziła Odyseusza.


Malownicze krajobrazy można podziwiać w miejscach takich jak Marsaxlokk (wymawiane Marsaszlok), przystani rybackiej, która słynna jest ze swojego coniedzielnego targu. Ta tętniąca życiem miejscowość jest niesłychanie barwna - kolor morza przeplata się z kolorami wspaniale prezentujących się jaskrawo pomalowanych łodzi. Wzdłuż przystani ciągną się stragany pełne owoców morza, warzyw, owoców i wszelkich innych wspaniałości. Uroczo jest usiąść w jednej z wielu restauracji i obserwować to wspaniale zjawisko, a pogoda na Malcie służy ku temu, zimy są tu krótkie i łagodne w zasadzie, a temperatura nie spada poniżej  12-13 stopni.


Klimat, natura i pejzaże z pewnością wypłynęły na to, że Malta jest miejscem uwielbianym przez filmowców. Wiele słynnych filmów było kręconych właśnie tutaj, m.in.: Troja, Gladiator, Hrabia Monte Christo, a ostatnio By the Sea z Angeliną Jolie i Bradem Pittem w rolach głównych. Po zakończeniu zdjęć do Popeye, pozostawiono wioskę stworzoną na cele tego filmu. Można ją zwiedzać i  stanowi ona atrakcję turystyczną.


Maltańska kuchnia nie jest szeroko znana, a szkoda, bo jest ciekawą kombinacją wpływów pobliskiej Sycylii, kuchni brytyjskiej i dań Afryki Północnej. Naturalne jest, że rozkoszować się na Malcie możemy owocami morza, ale szeroko obecne w kuchni jest również mięso. Maltańskim, można powiedzieć, narodowym daniem jest fenek czyli królik w rożnej postaci (potrawka, pasztet itp.), nie mniej słynne jest bragjoli, czyli zrazy wołowe nadziewane mielonym mięsem, oliwkami, jajkami i bekonem, timpana rodem z Włoch czyli zapiekanka z mięsa, makaronu, sera i jaj, gbejna czyli owczy  ser szczególnie ceniony na Gozo. Koniecznie trzeba spróbować ftirę, czyli maltański chleb i wszędzie obecne pastizzi, pierożki maltańskie czyli coś w rodzaju pasztecików z ciasta francuskiego nadziewanych serem lub nadzieniem z groszku. No i okazuje się, że napoje  nie są  wcale gorsze od dań. Otóż przysmakiem szczególnie w upalne dni jest Kinnie czyli napój z gorzkich pomarańczy, maltańskie lekkie piwo Cisk oraz… maltańskie wino, otóż tak. Wielkość upraw wprawdzie jest mała, dlatego mało znamy wino maltańskie zagranicą, ale będąc na Malcie koniecznie trzeba spróbować właśnie maltańskich szczepów.





Tekst i zdjęcia: Agnieszka Jasińska-Goerdt, przedstawiciel maltańskiego biura Oswald Arrigo w Polsce. Więcej informacji o firnie Oswald Arrigo, zajmującej się organizacją programów motywacyjnych i wyjazdów turystycznych na Maltę i Gozo na www.arrigoswaldmc.com